Co roku coraz więcej uczniów jest zainteresowanych nauką języka polskiego jako języka obcego. Nauka języka polskiego ma sens, gdy chcemy przeprowadzić się do Polski, znaleźć pracę lub na przykład wypełnić pewne dokumenty administracyjne. W Polsce znajdziesz wiele możliwości nauki języka polskiego na zajęciach. Na stronie Superprof znajdziesz między innymi kilka wskazówek na temat zajęć z jezyka polskiego jako obcego.
Superprof wyjaśnia, co mamy na myśli, gdy mówimy o nauce języka polskiego jako obcego.
Dowiedz się czym jest egzamin z języka polskiego jako języka obcego
Egzamin z języka polskiego jako obcego przeznaczony jest dla wszystkich tych osób, które nie posługują się językiem polskim jako językiem rodzimym i nie uczyły się go od dzieciństwa w środowisku rodzinnym lecz podjęły się nauki tego języka jako języka obcego czy to w szkole czy na własną rękę.
Zajęcia przygotowujące do egzaminu z języka polskiego jako obcego to zajęcia dla uczniów nieposługujących się językiem polskim mieszkających w Polsce lub za granicą. Jest to rodzaj nauczania, dla którego istnieją różne metody.
Instytucje zaangażowane w nauczanie języka polskiego to Ministerstwo Edukacji, a także inne ośrodki języka polskiego i centra kultury polskiej, które znajdują się zarówno w Polsce jak i za granicą. Zajęcia z języka polskiego jako obcego są zatem organizowane zarówno przez szkoły, uniwersytety jak i centra językowe.
Zaczerpnij trochę historii nauczania języka polskiego jako obcego.
Pierwsze informacje związane ze zorganizowanym nauczaniem języka polskiego jako obcego pochodzą z połowy XVI wieku. Wówczas to w niemieckich środowiskach mieszczańskich we Wrocławiu, Gdańsku i Toruniu zdecydowano się utworzyć klasy lub szkoły, w których można było uczyć się polszczyzny.
Chęć przyswojenia polszczyzny wykazywali ludzie różnych narodowości i różnych wyznań. Początkowo (w wiekach XVI–XVIII) byli to przede wszystkim Niemcy, co spowodowane było kolonizacją niemiecką na ziemiach polskich. Kilka wieków później do grupy obcokrajowców uczących się języka polskiego dołączyli również Rosjanie, Czesi, Żydzi i Litwini.
W XX wieku paleta narodowości poszerza się znacznie: pojawiają się także Anglicy, Hiszpanie, Rumuni, Ukraińcy, Białorusini, Kazachowie, Chińczycy, Japończycy, Koreańczycy, Łotysze, przedstawiciele różnych narodów Afryki i innych kontynentów. Zróżnicowanie narodowościowe nasila się więc wraz z upływem czasu.
Nie we wszystkich miastach obcokrajowcy mogli liczyć na ośrodki nauki języka polskiego jako obcego, ale już wieki temu było kilka miast, które szczególnie wyróżniały się jeśli chodzi o nauczanie języka polskiego jako obcego.
W Toruniu przez wiele lat funkcjonowało słynne Gimnazjum Akademickie, w ramach którego po reformie przeprowadzonej w roku 1600 działała szeroko znana Schola polonica, ucząca – zgodnie z przeznaczeniem – języka polskiego. Zarówno poziom szkoły polskiej, jak i całego gimnazjum były bardzo wysokie i ściągały uczniów z dalekich stron, kształcąc ich rzeczywiście bardzo dobrze.
Również w gdańskim Gimnazjum Akademickim od roku 1589 wprowadzono lektorat języka polskiego. Taka decyzja została podjęta ze względu na fakt, że w trójmieście, przede wszystkim w Gdańsku, mieszkały liczne grupy narodowościowe, a między nimi: Norwegowie, Anglicy, Francuzi, Duńczycy…
Innym ważnym centrum nauki języka polskiego jako obcego był Wrocław, który już od średniowiecza należał do dużych miast europejskich. We Wrocławiu obcokrajowcy mogli również otrzymywać lekcje z języka polskiego na wysoko cenionym poziomie.
Języka polskiego jako obcego nauczano też zagranicą w miastach takich jak: Berlin, Halle, Kijowo i innych miastach.
Znajdź kurs dla siebie, wpisując np. „język polski dla obcokrajowców Warszawa” na Superprof.
Metoda nauczania języka obcego, w tym języka polskiego, na przestrzeni wieków.
Od XVIII wieku i przez pierwszą połowę XIX wieku stosowaliśmy metodologię tradycyjną, czyli gramatyczno-tłumaczeniową. Jak sama nazwa wskazuje, metoda ta polegała na czytaniu i tłumaczeniu tekstów w języku obcym.
Gramatyka była uważana za najważniejszy element, w przeciwieństwie do wypowiedzi ustnej, która pozostawała na drugim planie. Dlatego wyższy rejestr był uważany za lepszy od języka potocznego.
Językiem używanym w szkole był język ojczysty, a nauczyciel był protagonistą - tym, który udzielał uczniom głosu, więc interakcja była jednokierunkowa. Zapamiętywanie było jedynym sposobem uczenia się słownictwa.
Ze względu na sztywność tego modelu i brak wyników, metodologia ta została zakwestionowana około połowy XIX wieku i zaczęły powstawać różne modele nauczania języka obcego.
Metoda bezpośrednia
Od 1870 r. do początku XX w. pojawiła się metoda bezpośrednia, oparta na trzech zasadach:
- Nauka słownictwa bez tłumaczenia na język źródłowy: nauczyciel pokazuje obrazki i przedmioty.
- Posługiwanie się językiem mówionym.
- Gramatyka była poznawana bez pomocy jasnych reguł, ale za pomocą ćwiczeń i pytań/odpowiedzi kierowanych przez nauczyciela języka polskiego jako języka obcego.
Metoda bezpośrednia zabraniała używania języka ojczystego przez uczniów, co oznaczało, że uczniowie mieli większe trudności podczas lekcji.
Metoda aktywna
W latach 1920-1960 nastąpiło przejście do innej metodologii - metody aktywnej, zwanej też eklektyczną, mieszaną lub ustną. Było to połączenie starych, tradycyjnych technik z metodologią bezpośrednią. Ponownie zezwolono na używanie języka ojczystego w klasie, a pismo wróciło na swoje miejsce jako pomoc dydaktyczna.
Nauka wymowy odbywa się poprzez naśladowanie. Znajdujemy jednak obrazy, które pozwalają uniknąć tłumaczenia terminów na język ojczysty.
Podstawą uczenia się jest motywacja ucznia, dlatego gramatyka jest nauczana zgodnie z potrzebami uczniów.
Metodologia Strukturalno-Globalno-Audiowizualna (SGAV)
W połowie lat 50. pojawiła się metoda SGAV, która opierała się na trójkątnej sytuacji komunikacji, dialogu i obrazu. Kiedy uczymy się języka, nasza nauka opiera się na rozumieniu i wypowiedziach ustnych. Gramatyka, sytuacja i kontekst językowy mają na celu integrację bodźców zewnętrznych.
Dzięki SGAV można było szybko uczyć się od rodzimych użytkowników języka, ale bez możliwości rozumienia ich, gdy rozmawiali ze sobą lub słuchali mediów. Koszt sprzętu był wysoki (magnetofony, laboratoria językowe itp.), a okres nauczania zbyt długi (2-3 lata).
Podejście komunikacyjne
W latach 70. i do połowy lat 90. metoda ta była rozwijana w odpowiedzi na SGAV, ale skierowana była do nowej grupy odbiorców: dorosłych migrantów. Dlatego ważne było połączenie owoców badań, aby lepiej zaspokoić potrzeby tego nowego ucznia.
Celem tego podejścia było dostosowanie się do potrzeb językowych każdego uczącego się. Kody języka docelowego są wykorzystywane do przyjęcia odpowiedniego zachowania.
Dorosłych uczących się polskiego bardziej motywowało podejście funkcjonalne: potrzebowali oni języka polskiego z powodów zawodowych. Podejście komunikacyjne odpowiadało zatem na pilną potrzebę uczniów.
Podejście oparte na zadaniach
To podejście pojawiło się w połowie lat 90. Koncentrowała się na zadaniach, które miały być wykonane w ramach całego projektu. Priorytetem była interakcja w celu rozwijania kompetencji receptywnych. Osoba ucząca się jest podmiotem w procesie uczenia się. Pod uwagę brane są wszystkie zdolności jednostki: wiedza, umiejętność bycia, umiejętność robienia i umiejętność uczenia się.
Jeśli akty mowy są wykonywane w ramach działań językowych, będą również uczestniczyć w działaniach w kontekście społecznym.
Takie podejście jest stosowane obecnie.
Naucz się polskiego w okolicy, wpisując np. „kurs języka polskiego dla obcokrajowców Katowice” w wyszukiwarkę Supeprof.
Jakie są cele zajęć języka polskiego jako obcego?
Cele mogą być bardzo różne: uczniowie, którzy nie mówią po polsku i chcą się uczyć polskiego dla obcokrajowców, mogą chcieć przyjechać i zamieszkać w Polsce, pracować z Polakami lub po prostu nauczyć się tego języka w celach kulturalnych lub turystycznych.
Różne doświadczenia nauczycieli języka polskiego jako obcego pokazują, że cele uczniów są bardzo zróżnicowane. Z drugiej strony, zajęcia z języka polskiego jako obcego zawsze miały na celu ułatwienie i poprawę integracji jednostek w obcym społeczeństwie.
W ten sposób zajęcia z języka polskiego jako obcego całkowicie różnią się od zajęć z polskiego w szkole, których celem jest nauczenie czytania i pisania w języku polskim oraz naukę o epokach oraz najważniejszych dziełach powstałych do tej pory osób, które urodziły się w Polsce i są Polakami.
Podczas zajęć z języka polskiego jako obcego cele są dobrze zdefiniowane:
- Dobór pojęć i słów dostosowany do specyficznych potrzeb uczniów;
- priorytetowo traktuje się umiejętności mówienia i naukę fonetyki;
- inscenizacja symulowanych sytuacji komunikacyjnych;
- uwzględniając zjawiska interferencji między językiem polskim, a językiem ojczystym;
- poszanowanie dla lokalnej specyfiki kulturowej;
- uczenie zachowań użytkowników języka docelowego;
- nauczanie z perspektywy wielojęzycznej i wielokulturowej.
Czy chcesz poznać kilka najbardziej przydatnych wyrażeń z zakresu języka polskiego jako obcego? Sprawdź ten link!
Wyszukaj zajęcia z języka polskiego dla obcokrajowców na Superprof.
Do kogo skierowane są zajęcia z języka polskiego jako obcego?
Grupa docelowa na zajęciach z języka polskiego dla obcokrajowców jest różna, ponieważ różne osoby mogą potrzebować języka obcego w zróżnicowanych celach. Nauczyciele muszą dostosować się do każdego typu uczniów. Niektórzy decydują się na naukę języka polskiego ze względów zawodowych, inni ze względów miłosnych oraz dlatego, że wiążą swoją przyszłość z Polską, w przypadku młodzieży jest to zazwyczaj nauka języka polskiego w celach nauki w polskiej szkole (gimnazjum, liceum itd.). Oto najczęściej spotykane grupy osób zapisujących się na zajęcia z języka polskiego jako obcego:
- uchodźcy polityczni,
- Studenci programu Erasmus,
- dzieci w wieku szkolnym,
- nastolatkowie,
- dorośli w celach zawodowych,
- miłośnicy języka polskiego…
Dzieci i młodzież są zatem uprzywilejowaną grupą odbiorców, jeśli chodzi o naukę języka obcego: mają pewne cechy psycholingwistyczne i potrzebę komunikowania się.
Z drugiej strony, dorośli mogą mieć więcej trudności, w zależności od wieku i sytuacji. Posiadają jednak inne cechy niezbędne do uczenia się: motywację, zdolność do pracy i ducha teoretycznego. Głównym problemem dla dorosłych uczniów jest to, czy sytuacja jest przeżywana dobrowolnie czy mimowolnie. Jeśli nie chcą się uczyć, a obowiązek ten jest im narzucany, może im zabraknąć niezbędnej motywacji do nauki.
Podsumowując...
- Język polski dla obcokrajowców nie powinien być mylony z powszechnymi zajęciami nauki języka polskiego, ponieważ zajęcia te głównie skierowane są do uczniów, którzy ich potrzebują i różnią się od zajęć z języka polskiego jako języka obcego w środowisku szkolnym.
- Naukowcy zajmujący się nauczaniem języka polskiego jako obcego od lat badają różne metody i podejścia do nauczania. Przedmiot ten jest stale rozwijany, a sposób nauczania zmienia się w zależności od informacji zwrotnych od uczniów i nauczycieli. Obecnie stosujemy podejście zadaniowe.
- Głównym celem zajęć z języka polskiego jako obcego jest ułatwienie integracji ucznia w obcym społeczeństwie.
- Uczniowie mogą być różni, a główną trudnością dla nauczyciela będzie dostosowanie się do każdego z nich. Młodsi uczniowie nie uczą się w ten sam sposób, co dorośli, którzy dopiero co przybyli do Polski.
Lubisz ten artykuł? Oceń nas!
Loading...