Poezja przybiera różne formy, a ta może nie być tak powszechna jak inne.
Haiku, znane także jako hokku lub haikai, to japońska poezja, powstała w XVII wieku, która może poruszać wiele tematów, od miłości po naturę. Haiku zostało od tego czasu zaadaptowane na język polski i wielu znanych autorów próbowało swoich sił w tym krótkim wierszu.
Zwykle zawiera w sumie 17 sylab podzielonych między trzy wiersze, ułożonych we wzór 5-7-5. Pierwszy wers składa się z 5 sylab, drugi wers 7, a ostatni wers z kolejnych 5 sylab.
Pierwotnie w języku japońskim poezja haiku była mierzona dźwiękami lub „oddechami”, a nie sylabami. Podejście 5-7-5 było zgrubnym przybliżeniem, aby uzyskać to samo wrażenie, co tradycyjne japońskie wiersze. Forma 5-7-5 jest dziś nadal popularna i wielu poetów nadal przyjmuje ten schemat.
Charakterystyka haikai
Zasady haiku, przewodnik po japońskiej poezji:
- Haiku w języku polskim zwykle zawierają łącznie 17 sylab.
- Ten format jest zwykle złożony z trzech wersów po 5-7-5 (sylab)
- 2 tematy są często umieszczane w zestawieniu
- Te 2 proste tematy są najczęściej oddzielone interpunkcją
- Haiku tradycyjnie zawiera odniesienie do pór roku lub do natury i świata przyrody
Wiersze haiku nie muszą się rymować, ale niektórzy poeci próbują rymować wersy 1 i 3, jest to spore wyzwanie, biorąc pod uwagę, że jest to tak krótki wiersz!
Tradycyjne japońskie haiku skupia się na dwóch prostych tematach, dając jednocześnie nieoczekiwaną perspektywę. Jak żart, pierwsza część haiku może często służyć jako wprowadzenie, podczas gdy druga część dostarcza puentę.
Oto przykład japońskiego poety Takahashiego Kyoshi (1874 -1959 r.):
Biała peonia
Chociaż tak się nazywa
Jest różowawa.
Na przykładzie Kyoshi widać, że działa zgodnie z zasadami, które wyjaśniliśmy powyżej: dwa proste tematy, nawiązanie do jesieni i niezwykła perspektywa w końcówce.
Inni autorzy japońskiej sztuki haikai, którzy przyczynili się do początków tego gatunku poezji to:
- Bashō Matsuo (1644 - 1694 r.)
- Yosa Buson (1716 - 1784 r.)
- Issa Kobayashi (1763 - 1828 r.)
Haiku w czasach współczesnych
Haiku wciąż prowokuje do rozmów o poezji.
Niektórzy współcześni poeci są purystami i odrzucają strukturę 5-7-5, preferując krótsze japońskie oryginały, które powinny być wypowiadane jednym tchem.
Niezależnie od tego, czy zdecydujesz się stanąć po stronie tradycjonalistów, czy bardziej nowoczesnego schematu pięć sylab - siedem sylab - pięć sylab, haiku jest niesamowitą formą sztuki. Podczas gdy dziecko może zrozumieć podstawy formatu i struktury, prawdziwe opanowanie haiku może zająć całe życie. Usiądź wygodnie i dołącz do nas, kontynuując wspólną pracę nad naszym rzemiosłem!
Znajdź lekcje poezji w okolicy na Superprof.
Motywy w haiku
Oto kilka typowych cech haiku, które pomogą Ci je znaleźć inspirację lub samemu je napisać:
- Koncentracja na naturze
- Słowo właściwe dla pory roku, takie jak „śnieg”, które informuje czytelnika, jaka jest pora roku
- Podział gdzieś w wierszu, który skupia się najpierw na jednej rzeczy, a potem na innej. Relacja między tymi dwiema częściami bywa zaskakująca.
- Zamiast mówić, jakie uczucia wywołuje obserwowany obraz natury, poeta pokazuje szczegóły, które wywołały te emocje. Jeśli widok pustego zimowego nieba sprawił, że poeta poczuł się samotny, słowa opisujące obraz tego nieba pozwolą czytelnikowi odczuć znaczenie tego samego uczucia w tamtej chwili.
Przykład hokku
Oto słynne Haiku, którymi możesz się cieszyć. Sprawdź, czy potrafisz dostrzec typowe cechy pór roku
Ta senna panna
Zwie się tak: primavera,
Ta wonna donna.
- Anatol Stern (1899-1968 r.)
Haiku Anatola Sterna były bardziej sensualne i rubaszne, w porównaniu do współczesnym mu autorów.
Sierpniowa czułość
Chmurnej łąki dotyka
Ciepła dłoń słońca.
- Janusz Stanisław Pasierb (1929-1993 r.)
Pod ciężkim słońcem
wzgórza zboża żniwiarze
gną śniade grzbiety.
- J. S. Pasierb
Tuż nad pagórkiem
przycupnęło mdłe niebo
w którą iść stronę.
- J. S. Pasierb
Janusz Stanisław Pasierb, ksiądz katolicki, wyrażał swój podziw dla natury w haiku zbudowanych na typowym schemacie 5-7-5. Haiku nie zawsze musi podążać tym schematem, zobacz parę utworów, które przybrały bardziej swobodną formę malowania obrazu w wyobraźni czytelnika:
Rośnie noc. Rozkwita w łoskocie
przelatujących gęsi. Piją korzenie,
prostują się konary.
- Jan Polkowski (1953 r.)
brzózko
złoto-biała smużko
w polu jesieni
gdzie
na zew cykad
ciszę przechodzą ciarki
- Urszula Kozioł (1931 r.)
Jak napisać haiku
Teraz Twoja kolej. Omówiliśmy podstawy Haiku i kilka przykładów inspiracji. Sprawdź, czy potrafisz napisać własne Haiku.
Dla inspiracji:
Wybierz się na spacer wśród natury
Wiele haiku inspirowanych jest przedmiotami ze świata przyrody, takimi jak drzewa, skały, góry i kwiaty.
Aby znaleźć pomysły na swój wiersz, wybierz się na spacer po pobliskim parku lub na wędrówkę po lesie. Udaj się na górski szlak lub odwiedź źródło wodny jak rzeka, jezioro lub plaża.
Spędź trochę czasu na łonie natury i obserwuj ją, aby przyszły pomysły na wiersz.
Jeśli nie możesz wyjść na spacer po okolicy, spróbuj obejrzeć zdjęcia przyrody i sztukę w książkach lub w Internecie. Znajdź konkretną scenę przyrodniczą lub obiekt w naturze, taki jak drzewo lub kwiat, który Cię inspiruje.
Skoncentruj się na porze roku lub wydarzeniu sezonowym
Haiku może również dotyczyć pory roku, takiej jak jesień, wiosna, zima lub lato. Możesz także skupić się na naturalnym wydarzeniu, które ma miejsce o określonej porze roku, takim jak kwitnienie drzew wiśni w Twojej okolicy lub sople lodu na domach w zimie.
Sezonowe haiku często skupiają się na konkretnym szczególe sezonu, wspominając o nim w wierszu. Pisanie o porze roku może być świetnym sposobem na opisanie konkretnego szczegółu, który kochasz.
Wybierz osobę lub przedmiot jako temat
Nie wszystkie Haiku muszą dotyczyć natury lub pór roku. Możesz także wybrać konkretnego człowieka, obraz lub przedmiot, który ma dla Ciebie znaczenie, jako inspirację do wiersza.
Może chcesz napisać zabawne haiku o swoim psie. A może chcesz napisać przemyślane haiku o zabawce z dzieciństwa.
Przeczytaj przykłady haiku
Aby lepiej zrozumieć gatunek, przeczytaj haiku, które są dobrze znane i uważane za dobre przykłady formy.
Przykłady można znaleźć w książkach lub w Internecie. Przeczytaj haiku, które dotyczą przyrody i innych tematów.
Gdy masz już inspirację, możesz wreszcie zacząć pisać, oto nasze wskazówki:
- Napisz dwie linijki o czymś pięknym w naturze. Nie martw się jeszcze o liczenie sylab.
- Napisz trzecią linijkę, która jest kompletną niespodzianką, czyli o czymś zupełnie innym od pierwszych dwóch linijek.
- Spójrz na te trzy wersy razem. Czy połączenie tych dwóch pozornie niepowiązanych części sugeruje jakieś zaskakujące związki? Czy daje Ci jakieś ciekawe pomysły?
- Teraz przepisz wiersz, używając formatu 5 sylab, 7 sylab, 5 sylab i eksperymentuj z nowymi pomysłami lub perspektywami, które przyszły Ci do głowy.
- Zakończ wiersz intrygującym ostatnim wersem. Dobre Haiku sprawia, że czytelnik skłania się ku przemyśleniom.
- Przeczytaj Haiku na głos, upewnij się, że linie dobrze ze sobą współgrają. Jeśli coś brzmi szorstko lub nierówno, spróbuj je przepisać.
Teraz jesteś w pełni przygotowany do pisania własnego Haiku! Miłego pisania!
Wspaniałą rzeczą w poezji jest to, że istnieje tak wiele różnych rodzajów poezji, po wypróbowaniu wierszy haiku. Wypróbuj nowy styl, limeryki mogą być krótkie i śmieszne, epopeje są szczegółowe i długie, jeśli chcesz wyrazić pomysł, napisz sonet, jeśli jesteś muzykiem, możesz wybrać balladę w rytm ulubionej muzyki, jeśli wolisz występy, dowiedz się o slamie poetyckim i pozwól widzom zdecydować czy masz talent, alternatywnie spróbuj wiersza wolnego, która nie ma reguł i jest czystą swobodą wypowiedzi. Jest tak wiele rodzajów poezji, że na pewno znajdziesz coś dla siebie.
Nie zapomnij, że jeśli potrzebujesz pomocy z umiejętnościami pisania, znajdziesz korepetytora Superprof, który będzie dla Ciebie odpowiedni. Każda lekcja zostanie dostosowana do Twoich potrzeb, niezależnie od tego, czy chcesz napisać Haiku, powieść, czy po prostu odświeżyć swoje umiejętności pisania eseju do egzaminu.
Superprof ma korepetytorów na całym świecie, więc gdziekolwiek mieszkasz, znajdziesz nauczyciela dla siebie!
Lubisz ten artykuł? Oceń nas!
Loading...
Jesień bez słońca
osłabia siły żywotne
natur słabnących.
Blisko! Środkowy wers ma 8 sylab.
Dzień dobry,
Czy w haiku występuje rytm?
Pozdrawiam
W haiku rym może występować, ale raczej nie powinien. Jeśli autor chce rymować wersy, to nic nie stoi na przeszkodzie, jednak w tradycyjnych wierszach tego typu unika się rymowania.
Czy w haiku powinien być tytuł czy nie ,?i czy jak zapisujemy wersy to stawiamy normalnie przecinki ?
Haiku z reguły nie mają tytułu, ale można go uwzględnić według uznania. Nie potrzeba też wstawiać przecinków, chociaż nic nie stoi na przeszkodzie, jeśli auto ma takie życzenie.
Zimny górski wiatr
Budzi ze snu pragnienie
Ciepłego słońca