Język niemiecki jest obecnie jednym z najczęściej używanych języków na świecie, posługuje się nim około 135 milionów ludzi. Jeśli planujesz naukę języka niemieckiego lub innego języka zachodniogermańskiego pochodzącego ze Szwajcarii lub Austrii, warto poznać ich historię, aby zrozumieć różnice i niuanse charakterystyczne dla każdego kraju. Dla osób chcących podszlifować swoje umiejętności, korepetycje z niemieckiego mogą okazać się pomocne.

Większość ludzi nie wie, jak ewoluował język i skąd wzięły się jego charakterystyczne cechy.

Jednak poznając historię języka, poszerzasz horyzonty nauki, co pomoże Ci zrozumieć pochodzenie niektórych słów i ewolucję konstrukcji języka i gramatyki na przestrzeni wieków. Historia języka niemieckiego wyjaśnia również, w jaki sposób standardowy niemiecki, którego używamy dzisiaj, stał się tak istotny. Niemniej jednak kilka innych wersji języka niemieckiego i jego dialekty istnieją do dziś.

Tutaj dowiesz się więcej na temat pochodzenie języków niemieckich i historii różnych dialektów niemieckich. Pomoże Ci to zrozumieć bogactwo języków niemieckich i ich kulturę, motywując do dalszej nauki, a także pomagając Ci wybrać lekcje języka niemieckiego, które będą najlepiej dopasowane do Twoich potrzeb.

Dostępni najlepsi nauczyciele języka niemieckiego
Jarek
5
5 (34 ocen(y))
Jarek
150 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Adam
5
5 (31 ocen(y))
Adam
199 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Joanna
5
5 (88 ocen(y))
Joanna
150 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Katarzyna
4,9
4,9 (19 ocen(y))
Katarzyna
90 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Marcin
5
5 (43 ocen(y))
Marcin
100 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Anna
5
5 (27 ocen(y))
Anna
150 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Mariusz
4,9
4,9 (18 ocen(y))
Mariusz
100 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Bartek
5
5 (14 ocen(y))
Bartek
100 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Jarek
5
5 (34 ocen(y))
Jarek
150 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Adam
5
5 (31 ocen(y))
Adam
199 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Joanna
5
5 (88 ocen(y))
Joanna
150 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Katarzyna
4,9
4,9 (19 ocen(y))
Katarzyna
90 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Marcin
5
5 (43 ocen(y))
Marcin
100 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Anna
5
5 (27 ocen(y))
Anna
150 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Mariusz
4,9
4,9 (18 ocen(y))
Mariusz
100 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Bartek
5
5 (14 ocen(y))
Bartek
100 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Zaczynajmy

Z czego wywodzi się język niemiecki?

Język niemiecki przeszedł kilka faz, które modelowały jego struktury i wymowę. Historia odgrywa ważną rolę w ewolucji różnych języków niemieckich i dialektów, którymi posługujemy się współcześnie.

Język niemiecki należy do języków indoeuropejskich, rodziny języków rodzimych dla zachodniej i południowej Eurazji; obejmuje większość języków europejskich, którymi mówimy obecnie.

Sterta gazet po niemiecku związana sznurkiem.
Język niemiecki ma fascynującą historię. | źródło: Unsplash - Denny Müller

Język niemiecki w szczególności należy do języków zachodniogermańskich, wraz z angielskim i holenderskim. We wczesnym średniowieczu języki zachodniogermańskie na północy rozwinęły się w staroangielski i średnioangielski, a na zachodzie wystąpiło przesunięcie spółgłoskowe w języku wysokoniemieckim (wysokoniemiecka przesuwka spółgłoskowa).

Ta zmiana odróżniała staro-wysoko-niemiecki (OHG) od starosaskiego. W językoznawstwie historycznym zmiana spółgłosek w języku wysoko-niemieckim opisuje rozwój fonologiczny, co oznacza, że następuje zmiana dźwięku, która z czasem wpływa na język.

add_box
Wysokoniemiecka przesuwka spółgłoskowa

Zmiana dźwięku obejmuje różne rzeczy, takie jak zastąpienie dźwięku w mowie, odnosi się to do fonetycznego aspektu języka.
Na przykład pojawienie się nowych słów i dźwięków, zwłaszcza samogłosek, wraz z pojawieniem się przegłosu, takiego jak ä, ë, ü, ö.

W przypadku języków zachodniogermańskich przesunięcie spółgłoskowe doprowadziło do powstania języka staro-wysoko-niemieckiego (OHG) — najwcześniejszego stadium języka niemieckiego.
Okres ten trwał od 750 do 1050 r. i reprezentował pierwsze stadia języka niemieckiego; w tym okresie nie było ujednoliconego użycia języka niemieckiego i był on raczej dialektem na tym etapie. Język staro-wysoko-niemiecki (OHG) był głównie używany przez niezależne królestwa plemienne, które znajdowały się w Europie Środkowej.

account_balance_wallet
Codex Abrogans

Jedynym zachowanym do dziś pisemnym dokumentem z tego okresu jest niemiecki słownik Abrogans, zachowana kopia znajduje się w bibliotece opactwa w Sankt Gallen i jest uważana za najstarsza książkę w języku niemieckim.

Słownik Abrogans zawiera
3 670

przykłady wyrazów w języku staro-wysoko-niemieckim (OHG)

Słownik ten można uznać za ówczesny słownik staro-wysoko-niemiecki (OHG), jest on zatem bardzo cennym źródłem gromadzącym wiedzę o najstarszym języku wysokoniemieckim.

Historia i terytorium

Hamburg, Niemcy, rowerzysta i wieża telewizyjna.
Współczesny język niemiecki przeszedł długa drogę. | źródło: Unsplash - Anatol Rurac

Język staro-wysoko-niemiecki rozwijał się w Europie Środkowej, a dokładniej w centralnej części Niemiec, ponieważ w pobliskich imperiach używano innych języków.

Frankowie w landach zachodnich przyjęli język galijsko-romański, na północ nie przyjęła wpływu zachodu, doszło do przesunięcia spółgłosek w języku wysokoniemieckim i w ten sposób powstały odmiany staroholenderskie. Na południu Lombardowie zachowali własny dialekt, dopóki nie zostali podbici przez Karola Wielkiego w 744 r., po czym przyjęli język romański. Na wschodzie nie mówiono żadnym językiem germańskim, dopóki nie nastąpiła ekspansja niemiecka na wschód na początku XII wieku — znana również jako Ostkolonizacja.

Dialekty klasztorne

Ponieważ nie istniały żadne ujednolicone wersje języka staro-wysoko-niemieckiego (OHG), a rękopisy i glosariusze sporządzano jedynie w klasztorach, język w nich zachowany nazywamy „dialektami klasztornymi”. Te dialekty rozwinęły się w różnych częściach terytorium, w kontekście językoznawstwa oznacza to, że język był pod wpływem zróżnicowanego środowiska i tworzył dźwięki specyficzne dla otoczenia.

Kolejnym fascynującym faktem dotyczącym języka staro-wysoko-niemieckiego (OHG) jest to, że pomimo różnych dialektów, które rozwijały się na różnych terytoriach, niektóre z nich ewoluowały i nadal są używane w danym regionie lub mieście.

add_to_photos
Podział języków staro-wysoko-niemieckich na dwie główne grupy:

🟢 dialekty należące do języka środkowoniemieckiego, którymi mówiono od Nadrenii na zachodzie, aż po dawne wschodnie terytoria Niemiec, które obecnie należą do Polski.
🟣 dialekty górnoniemieckie, używane głównie w dzisiejszych południowych Niemczech, północnej i środkowej Szwajcarii, Austrii, a nawet niektórych częściach Francji w pobliżu granicy niemiecko-szwajcarskiej.

Grupa dialektów środkowoniemieckich przeszła wysokoniemiecką przesuwkę spółgłoskową, lecz w mniejszym stopniu niż dialekty z regionu górnoniemieckiego.
Niektóre z tych dialektów rozwinęły się i nadal stanowią część dialektów różnych regionów i miast Niemiec. W okresie staro-wysoko-niemieckim istniało do osiemnastu dialektów.

Inna grupa dialektów niemieckich jest określana jako dialekty górnoniemieckie. W okresie staro-wysoko-niemieckim, głównie alemański i bawarski były uważane za grupę dialektów górnoniemieckich.

Dialekty górnoniemieckie są używane na większym obszarze: istnieją różne sposoby podziału, w jaki sposób dialekty te reprezentowane są w różnych regionach i miastach.

Ponieważ staro-wysoko-niemiecki to okres związany z dialektami klasztornymi, pochodzącymi z klasztorów w miastach takich jak St. Gallen czy Fulda, w których odbywały się prace nad tłumaczeniem tekstów łacińskich, ale także nad opracowywaniem słowników języka staro-wysoko-niemieckiego (OHG), był to okres przychylny literaturze, w szczególności poezji.

Uczeni i mnisi wkładali wiele wysiłku w zachowanie staro-wysoko-niemieckiego poprzez poezję epicką.

Podczas renesansu karolińskiego sam Karol Wielki nakazał, aby skrypty poezji epickiej były starannie przechowywane dla potomności.

Otwarta książka z tekstem po niemiecku.
Poznając język niemiecki, możesz rozkoszować się jego literaturą w oryginale. | źródło: Unsplash - Johannes Krupinski

Niestety późniejsze pokolenia zaniedbaniem doprowadziły do straty wielu istniejących zapisów języka staro-wysoko-niemieckiego. Zwłaszcza gdy Ludwik Pobożny, następca Karola Wielkiego, zniszczył kolekcję staro-wysoko-niemieckiej poezji epickiej i innych treści pogańskich należącą do jego ojca.

brush
Wielu autorów i mnichów tego okresu odegrało ważną rolę w krzewieniu niemieckiego piśmiennictwa:

🟨 Raban Maurus opat klasztoru w Fuldzie w 822 r.
🟧 Notker Labeo znany również jako Notker niemiecki, mnich benedyktyński, poświęcił swoje życie na opracowanie systematycznej ortografii i wspaniałego stylu zapisu w języku staro-wysoko-niemieckim.

Staro-wysoko-niemiecki, koniec okresu

Chociaż trudno jest prześledzić wszystkie dialekty tworzące język staro-wysoko-niemiecki, koniec tego okresu był mniej kontrowersyjny z wielu powodów.

Po pierwsze, w XI wieku zmiany brzmienia odbiły się na pisowni, co doprowadziło do całkowitej przebudowy systemu deklinacji rzeczowników i przymiotników. Ponadto śmierć Notkera Labeo w 1022 r. oznaczała zakończenie jego długoletniej pracy nad tłumaczeniem tekstów łacińskich na język niemiecki, eleganckiego stylu pisania i poezji epickiej, a także nauki języka niemieckiego.

Później nadano mu nawet imię Teutonicus, w uznaniu zasług dla języka niemieckiego.
W połowie XI wieku nastąpiło przejście na język średnio-wysoko-niemiecki.

Drezno, Niemcy, zabytkowe malunki na starych budynkach.
Historia języka niemieckiego jest ściśle związana z historią samych Niemiec. | źródło: Unsplash - Anja Lee Ming Becker

Współczesne języki i dialekty niemieckie są świadectwem bogactwa języka i tego, jak druga zmiana brzmienia wpłynęła na język zachodniogermański w Europie Środkowej, tworząc języki i dialekty, które znamy dzisiaj.

Podróżując po Niemczech, Szwajcarii i Austrii, można obserwować różnice w wymowie i fonetyce szwajcarskiego niemieckiego, austriackiego niemieckiego i języków urzędowych.

Historia i kultura również wywarły duży wpływ na rozwój i przetrwanie języka.

Wysokoniemiecka przesuwka spółgłoskowa zapoczątkowała zmiany, a okres staro-wysoko-niemiecki odegrał rolę rozkwitu, po którym pojawiły i rozwinęły się wszystkie języki i dialekty niemieckie.

To niesamowity sposób na zapoznanie się z historią języków germańskich, a w szczególności z językiem niemieckim, który można dogłębnie studiować na kierunkach takich jak filologia germańska i językoznawstwo. Dodatkowo, korepetycje niemiecki online umożliwiają elastyczne podejście do nauki.

Lubisz ten artykuł? Oceń nas!

5,00 (1 ocen(y))
Loading...

Marta Pniewska

Pozytywnie zakręcona idealistka. Straszna psiara i wielbicielka gier planszowych. Fascynatka lingwistyki, kreatywnego myślenia i samorozwoju.