Jako zdobywcy Nagrody Nobla można mieć wiele powodów do dumy. Niezależnie od tego, czy chodzi o sukcesy na olimpiadzie, w nauce, czy w innych dziedzinach, istnieje wiele ludzi, którzy zapewnili swoim krajom reputację, z której można być dumnym.
Chociaż łatwo jest koncentrować się na niedociągnięciach i być cynicznym wobec talentów, prawda jest taka, że istnieje wiele błyskotliwych umysłów i sportowców z wielu różnych krajów.
Nigdzie to stwierdzenie nie jest chyba bardziej prawdziwe niż w dziedzinie nauki.
Więc czym jest Nagroda Nobla?
Jest to nagroda zapoczątkowana przez Alfreda Nobla ze Szwecji i przyznawana najlepszym talentom z poniższych dziedzin:
- Chemia
- Fizyka
- Literatura
- Fizjologia lub medycyna
- Pokojowa Nagroda Nobla
- Ekonomia
W dziedzinie chemii znajduje się 33 brytyjskich laureatów Nagrody Nobla. Jest to liczba równa liczbie zwycięzcom z Niemiec. Jedynym krajem, który ma więcej laureatów Nagrody Nobla, i to ze znaczną przewagą, są Stany Zjednoczone. Mogą się one pochwalić niezwykle imponującą liczbą 72 laureatów.
Trzeba oczywiście powiedzieć, że Stany Zjednoczone mają znacznie większą populację, więc mając to na uwadze, inne kraje nie radzą sobie wcale tak źle!
W tym artykule opowiemy o sukcesie jakim jest zdobycie Nagrody Nobla w dziedzinie chemii, a w tym pierwszych oraz najbardziej znanych zwycięzców.
Pierwsi zdobywcy Nagrody Nobla w Europie
Po raz pierwszy laureaci otrzymali swoje Nagrody Nobla w 1901 roku, cztery lata po śmierci Alfreda Nobla.
Nobel z chemii trafił w ręce Holendra, Jacoba van’t Hoffa. Był on twórcą nowoczesnej chemii fizycznej. Komitet Noblowski swój wybór uzasadnił słowami: „w uznaniu nadzwyczajnych zasług, jakie położył w odkryciu praw dynamiki chemicznej i ciśnienia osmotycznego w roztworach”. Ten holenderski chemik miał ogromny wpływ narozwój chemii, a z zaproponowanych przez niego teorii korzysta się do dziś.
Pierwszym urodzonym w Wielkiej Brytanii naukowcem, który otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii, był Sir William Ramsay. Ramsay zdobył nagrodę zaledwie trzy lata po jej powstaniu, podążając za trzema innymi europejskimi chemikami, którzy poczynili znaczne postępy w swoich dziedzinach nauki. Oficjalne oświadczenie organizatorów ceremonii głosi, że Ramsay zdobył nagrodę za „zasługi w odkryciu obojętnych pierwiastków gazowych w powietrzu i określeniu ich miejsca w układzie okresowym”. Ujmując to w kategoriach laika, oznacza to w zasadzie, że Ramsay był odpowiedzialny za odkrycie gazów szlachetnych i tym samym rozszerzenie zakresu układu okresowego pierwiastków, jaki był wtedy znany.
Ten przełomowy postęp nie był jednak dla niego wystarczający. Jeszcze w tym samym roku, wraz ze swoim kolegą Fourneau, odkryli pierwiastek argon, który został uznany za godny drugiej Nagrody Nobla - tym razem w dziedzinie fizyki. Niewielu jest naukowców, którzy otrzymali więcej niż jedną Nagrodę Nobla, a zdobycie tego w dwóch różnych dziedzinach nauki jest niesamowitym osiągnięciem. W rzeczywistości tylko Frederick Sanger zdołał dwukrotnie zdobyć Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii, co stawia Ramsaya w elitarnej kategorii zdobywców Nagrody Nobla. Ramsay, rozpoczął swoją karierę akademicką dość ciekawie od doktoratu z filozofii. Stamtąd wrócił do swojej ojczyzny, Szkocji, aby zostać asystentem chemii w Anderson College w Glasgow, gdzie później pracował przez kilka lat. Przez całą swoją karierę akademicką pod koniec XIX wieku Ramsay skakał z jednego college'u do drugiego, zanim osiadł na stanowisku Katedry Chemii Nieorganicznej w University College w Londynie, gdzie przebywał aż do przejścia na emeryturę w 1913 roku.
Jego praca skupiała się głównie na chemii nieorganicznej, a w trakcie swojej kariery Ramsay opublikował serię głośnych artykułów na temat tlenku azotu, a także kilku odkrytych pierwiastków, takich jak ksenon, krypton i argon. Po znalezieniu argonu, Ramsay odkrył również hel w 1895 roku. Odkrycia te pomogły mu poskładać nową grupę pierwiastków w układzie okresowym, która obejmowała neon, krypton i ksenon.
Drugim zdobywcą Nagrody Nobla w dziedzinie chemii był Niemiec Hermann Emil Fischer, który odkrył kofeinę i inne pokrewne puryny. Badał również struktury molekularne cukrów i białek. Za swoją pracę otrzymał w 1902 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii.
Na początku swojej kariery Fischer odkrył rodzinę zasad zwanych purynami. Kofeina i teobromina — występujące w herbacie, kawie i czekoladzie — to dwie znane puryny. Inne puryny, które odkrył później, są ważnymi elementami budulcowymi DNA. Fischer badał również cukry i ich struktury. Zarówno w swojej pracy nad purynami, jak i cukrami był bardzo oddany badaniu reakcji i produktów degradacji omawianego związku. Na podstawie tych informacji zaproponował odpowiednią strukturę molekularną. Następnie próbował zsyntetyzować taki związek, aby udowodnić lub obalić swoją propozycję.
Trzecim zdobywcą Nagrody Nobla w dziedzinie chemii był Svante Arrhenius ze Szwecji. Opracowywał on teorię dysocjacji elektrolitycznej. Zajmował się właściwościami toksyn i antytoksyn, kinetyką chemiczną, badaniem temperatur planet i korony słonecznej oraz badaniem zorzy polarnej. W 1903 otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii za opracowanie teorii dysocjacji elektrolitycznej, a w 1907 stworzył teorię panspermii dotyczącej pochodzenia życia na Ziemi.
Znajdźcie chemia korepetycje na stronie Superprof.
Najwybitniejsi zdobywcy i laureaci nagrody Nobla w Europie
Pomijając Sir Williama Ramsaya, kim byli inni najwybitniejsi laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii?
Oto niektórzy ze zdobywców Nagrody Nobla w dziedzinie chemii:
Ernest Rutherford
Ernest Rutherford wniósł ogromny wkład w naukę, do tego stopnia, że stał się znany jako „ojciec fizyki jądrowej”. Laureat Nagrody Nobla z 1908 roku w dziedzinie chemii, Rutherford odkrył koncepcję radioaktywnego okresu półtrwania i radioaktywnego pierwiastka radon. Był znany w środowisku naukowym jako jeden z najlepszych eksperymentatorów.
Sir Arthur Harden
Sir Arthur Harden zdobył Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii w 1929 roku wraz z Hansem Karlem Augustem Simonem von Euler-Chelpin. Obaj zostali wyróżnieni za „badania dotyczące fermentacji cukru i enzymów fermentacyjnych”. Brytyjski biochemik był jednym z członków założycieli Towarzystwa Biochemicznego, redagując jego czasopismo przez ponad 25 lat. Jego praca obejmowała badania nad glukozą, drożdżami oraz witaminami przeciwszkorbutowymi i przeciwneurytycznymi.
Alfred Werner
Alfred Werner był szwajcarskim chemikiem, który opracował teorię związków kompleksowych. W 1913 otrzymał nagrodę Nobla za sformułowanie koordynacyjnej teorii wartościowości inaczej nazywaną teorią Wernera. Prowadził także badania nad izomerią oksymów, wprowadził długą formę układu okresowego, tzw. tablica Wernera.
Fritz Pregl
Fritz Pregl był austriackim chemikiem. Otrzymał nagrodę Liebena w 1914 r., a następnie Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii w 1923 r. „za wynalezienie metody mikroanalizy substancji organicznych”, w szczególności poprzez udoskonalenie techniki ciągu spalinowego do analizy pierwiastkowej.
Maria Skłodowska-Curie
Wśród laureatów Nagrody Nobla z chemii znalazła się również polsko-francuska uczona Maria Skłodowska-Curie. Została dwukrotnie wyróżniona Nagrodą Nobla za osiągnięcia naukowe, po raz pierwszy w 1903 z fizyki wraz z mężem i Henrim Becquerelem za badania nad odkrytym przez Henriego Becquerela zjawiskiem promieniotwórczości, po raz drugi w 1911 z chemii za wydzielenie czystego radu. Ogromny podziw budzą jej nadzwyczajne dokonania naukowe i szacunek jaki zdobyła w czasach, gdy większość uniwersytetów nawet nie przyjmowała kobiet na studia, a ona sama musiała walczyć o należne jej miejsce w świecie nauki.
Wyszukajcie „korepetycje chemia Lublin” tutaj na Superprof.
Nagrody Nobla według kraju
Jeśli jesteście ciekawi, poniżej przedstawiamy Wam podział liczby zdobywców Nagrody Nobla według krajów.
Dzięki temu będziecie mieli pod ręką kilka ciekawostek!
Po pierwsze, patrząc na ogólny obraz, pod względem Nagród Nobla we wszystkich dyscyplinach, Stany Zjednoczone są na pierwszym miejscu ze znaczną przewagą (około 388). Na drugim miejscu znajdują się Brytyjczycy z imponującą liczbą 133 laureatów Nagrody Nobla, a na trzecim miejscu są Niemcy, którzy mają do tej pory 109 nagród – a pośród nich Nagroda Nobla dla wielkiego Alberta Einsteina.
Następnie jest mnóstwo krajów z około 30 zwycięzcami, w tym Francja, Szwecja, Rosja, Japonia i Szwajcaria.
Jeśli chodzi o Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii Wielka Brytania ma obecnie 33 nagrody Nobla od czasu ceremonii wręczenia nagród ponad 100 lat temu w dziedzinie chemii. Co ciekawe, temu zdumiewającemu osiągnięciu dorównują im Niemcy, które również mają 33 Nagrody Nobla w dziedzinie chemii. Stany Zjednoczone znajdują się jednak na pierwszym miejscu, ponieważ łączna liczba zdobywców Nagrody Nobla w tej dziedzinie to około 72.
Po trzech najlepszych krajach są Francja z 10 nagrodami Nobla w dziedzinie chemii, następnie Japonia z 8 i Szwajcaria z 7.
Dowiedzcie się również, kim byli laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii i fizyki!
Czy możecie zostać kolejnymi laureatami Nagrody Nobla?
No dobra, może trochę się zagalopowaliśmy...
Podczas gdy Nagroda Nobla jest czymś, do czego bardzo niewielu z nas kiedykolwiek się zbliży, to teoretycznie każdy może ją zdobyć, jeśli konsekwentnie i ciężko pracuje.
Nagroda Nobla w dziedzinie chemii w 2020 jest określana jako kontrowersyjna nagroda Nobla. Zasadniczo, podobnie jak w przypadku wielu kontrowersji związanych z Nagrodą Nobla, było to wynikiem pominięcia naukowców, których odkrycia być może należało bardziej docenić.
W uzasadnieniu nagrody, Pernilla Wittung Shede przyznała, że wielu czekało na tę nagrodę. Metoda odkryta przez tamtoroczne laureatki, zwana CRISPR/Cas9 lub po prostu jako genetyczne nożyczki to sposób na przecięcie DNA w odpowiednim miejscu. Jest to dokonanie rewolucyjne, ponieważ pozwala na precyzyjną edycję genomu, co do niedawna było prawie niemożliwe. Mimo, że odkrycie to ma dopiero kilka lat, już stało się powszechną metodą w laboratoriach biochemicznych, jest stosowane do modyfikacji roślin a nawet w terapiach u ludzi, w tym w badaniach klinicznych dla nowych terapii nowotworów. W zakończeniu uzasadnienia podkreślono, że obecnie w zastosowaniu tej metody ogranicza nas tylko wyobraźnia i że możliwe, że to dzięki niej uda się nieść pomoc w leczeniu chorób genetycznych.
Jeśli więc jesteście jeszcze młodzi, dlaczego by nie poświęcić się chemii i zobaczyć, czy będziecie w stanie dołączyć do elity?
Nawet jeśli nie zależy Wam na Nagrodzie Nobla, mamy nadzieję, że pokazaliśmy Wam, że chemia może być nieskończenie fascynującym tematem, który obejmuje szerokie spektrum tematów dotyczących całej ludzkości.
Na początek powinniście znaleźć prywatnego korepetytora chemii, ponieważ może on pomóc pokierować Was i zaciekawić Was tą dziedziną.
Na stronie Superprof możecie znaleźć lokalnych korepetytorów lub wziąć udział w lekcjach chemii online, aby przenieść swoją widzę na wyższy poziom i odkryć swoje ciekawostki w nauce. Wpiszcie np. „korepetycje z chemii Warszawa” w wyszukiwarkę platformy.
Lubisz ten artykuł? Oceń nas!
Loading...
