Ogólnie rzecz biorąc, uczniowie są pod presją wyboru przedmiotów, które obiecują fantastyczną karierę: ekonomii, nauk politycznych, języków obcych, a nawet nauk ścisłych i matematyki. Większość ludzi – uczniów, ich rodziców i całego świata – uważa teksty literackie za przeżytek; coś do przeczytania, jeśli nie ma zupełnie nic innego do roboty.

Z pewnością żadna dobra kariera nigdy nie wynikła ze studiowania literatury polskiej… prawda?

Nie prawda! Oprócz oczywistych wyborów zawodowych – kuratora, historyka, nauczyciela i wszystkiego, co wiąże się ze sztukami wizualnymi i performatywnymi, studiowanie literatury polskiej jest dobrodziejstwem w prawie każdej dziedzinie zawodowej, którą bierzesz pod uwagę.

Ponieważ egzaminy z języka polskiego obowiązują na etapie szkoły podstawowej i średniej, powinieneś wziąć na poważnie podróż odkrywczą, która będzie trwać przez całe Twoje życie.

Superprof ma zaszczyt pomóc Ci zacząć. Sprawdź korepetycje polski Warszawa, aby uzyskać wsparcie w nauce języka polskiego.

Dostępni najlepsi nauczyciele języka polskiego
Izabela
5
5 (38 ocen(y))
Izabela
180 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Martyna
5
5 (10 ocen(y))
Martyna
100 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Marek
5
5 (22 ocen(y))
Marek
100 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Anna
5
5 (31 ocen(y))
Anna
80 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Marta
5
5 (12 ocen(y))
Marta
60 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Radosława
5
5 (15 ocen(y))
Radosława
100 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Katarzyna
5
5 (22 ocen(y))
Katarzyna
160 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Irena
5
5 (23 ocen(y))
Irena
150 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Izabela
5
5 (38 ocen(y))
Izabela
180 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Martyna
5
5 (10 ocen(y))
Martyna
100 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Marek
5
5 (22 ocen(y))
Marek
100 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Anna
5
5 (31 ocen(y))
Anna
80 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Marta
5
5 (12 ocen(y))
Marta
60 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Radosława
5
5 (15 ocen(y))
Radosława
100 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Katarzyna
5
5 (22 ocen(y))
Katarzyna
160 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Irena
5
5 (23 ocen(y))
Irena
150 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Zaczynajmy

Dlaczego studiujemy literaturę polską?

Biorąc pod uwagę, że coraz mniej studentów wybiera studia z zakresu filologii polskiej, nagłówek tego segmentu jest nieco mylący. Pytanie powinno brzmieć: dlaczego powinniśmy uczyć się literatury polskiej?

Jesteśmy prawie pewni, że możesz podać szereg powodów, dla których warto przeczytać dzieła Mickiewicza oraz Quo Vadis Sienkiewicza, który zasłużył na Nagrodę Nobla dla autora.

Poznanie literatury polskiej niesie ze sobą niewymierne korzyści.

Książki na półce, bibliotelka.
Czytanie tekstów literackich ma wiele zalet poza zagłębieniem się we wspaniałą historię. | źródło: Unsplash - Matthew Kirk

Zalety czytania literatury polskiej

Poza przedstawieniem realiów życia Polaków sto lat temu lub więcej, studium literatury polskiej:

  • sprzyja kreatywności: przeczytaj kilka dobrych tekstów, a rozwiniesz kreatywne myślenie,
  • poszerza Twoją perspektywę: literatura często przedstawia sprzeczne punkty widzenia,
  • buduje pewność siebie: pisanie o tekstach klasycznych wymaga odwagi,
  • buduje umiejętności komunikacyjne: nie tylko będziesz pisać o literaturze, ale także będziesz omawiał te teksty,
  • rozwija umiejętności krytycznego myślenia: zanim będziesz mógł pisać lub mówić o literaturze, musisz pomyśleć o niej krytycznie,
  • pomaga Ci się rozwijać umiejętności badawcze: studiując literaturę, będziesz szukać więcej informacji o autorze, jego życiu i czasach, w których żył,
  • uczy pracy pod presją: Twoja długa lista lektur, wraz z całym nakładem pracy, jaki się z nią wiąże, sprawia, że pracujesz na czas.

Zauważ, że żadna z tych korzyści nie odnosi się bezpośrednio do tekstów literatury polskiej. Jednak zawiera potrzebne umiejętności, których dziś tak bardzo brakuje na rynku pracy.

Oczywiście jest mnóstwo innych powodów, dla których warto studiować literaturę polską, jeśli jednak nie chcesz zostać historykiem ani nauczycielem, te powody wyraźnie pokazują, że obcowanie z literaturą pomaga budować uniwersalne umiejętności, które możesz dostosować do dowolnie wybranej kariery.

Jakie są najbardziej znane dzieła literatury polskiej?

Zanim w ogóle zaczniesz czytać literaturę polską, być może znasz już jedne z najlepszych tekstów, nawet jeśli widziałeś je w filmie. Solaris Stanisława Lema i Przedwiośnie Stefana Żeromskiego to tylko dwa przykłady powieści polskich, które trafiły na wielkie ekrany. Wiele powieści Henryka Sienkiewicza również można obejrzeć w telewizji.

Na szczęście dla Ciebie, wszyscy ci autorzy znajdują się na Twojej liście obowiązkowych lektur1. W rzeczywistości znajdują się w nim autorzy z różnych epok, w tym z XX wieku. Stanisław Wyspiański jest tego świetnym przykładem; jego Wesele to lektura obowiązkowa dla każdego, niezależnie od tego, czy uczęszcza na zajęcia z literatury, czy nie.

Nie będziesz czytać tylko prozy w trakcie edukacji literackiej; na liście jest także poezja. Czy to krótkie wiersze, czy poemat narodowy Adama Mickiewicza Pan Tadeusz.

Trzeba przyznać, że nie każdy lubi czytać powieści, nawet jeśli mają zaledwie dwieście stron. Jednak Twoja lista lektur zawiera mieszankę dzieł: poezję, sztuki teatralne i opowiadania. Oczywiście to, co czytasz w danej chwili, zależy od klasy, do której uczęszczasz.

Mimo to możesz być pewien, że czeka Cię niezła mieszanka przygody (W pustyni i w puszczy, Henryk Sienkiewicz), historii (Medaliony, Zofia Nałkowska) i komedii (Zemsta, Aleksander Fredro). Krótko mówiąc, przeczytasz większość ze znanych dzieł literatury polskiej.

Dostępni najlepsi nauczyciele języka polskiego
Izabela
5
5 (38 ocen(y))
Izabela
180 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Martyna
5
5 (10 ocen(y))
Martyna
100 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Marek
5
5 (22 ocen(y))
Marek
100 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Anna
5
5 (31 ocen(y))
Anna
80 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Marta
5
5 (12 ocen(y))
Marta
60 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Radosława
5
5 (15 ocen(y))
Radosława
100 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Katarzyna
5
5 (22 ocen(y))
Katarzyna
160 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Irena
5
5 (23 ocen(y))
Irena
150 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Izabela
5
5 (38 ocen(y))
Izabela
180 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Martyna
5
5 (10 ocen(y))
Martyna
100 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Marek
5
5 (22 ocen(y))
Marek
100 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Anna
5
5 (31 ocen(y))
Anna
80 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Marta
5
5 (12 ocen(y))
Marta
60 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Radosława
5
5 (15 ocen(y))
Radosława
100 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Katarzyna
5
5 (22 ocen(y))
Katarzyna
160 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Irena
5
5 (23 ocen(y))
Irena
150 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Zaczynajmy

Wskazówki dotyczące analizy tekstów literatury polskiej

Czytając te wspaniałe teksty, możesz być zdumiony ich bogactwem i złożonością - nawet jeśli trzeba będzie wydobyć to bogactwo z archaicznego języka. Na szczęście analiza języka jest częścią ogólnego zadania polegającego na analizie tekstów jako całości.

Na co należy zwrócić uwagę, przeprowadzając analizę tekstu?

Książka na stole, zeszyt, telefon, dłoń, kubek kawy, kwiaty.
Po przeczytaniu Mickiewicza czy Sienkiewicza przeanalizujesz treść ich dzieł. | źródło: Unsplash - Sixteen Miles Out

Dobrym punktem wyjścia jest sposób, w jaki pisarz opowiada swoją historię. Czy narracja jest pierwszoosobowa, czy też opowieść opowiadana przez narratora, każda postać i akcja, są przedstawione w trzeciej osobie?

accessibility
A mówiąc o postaciach:

Jak są przedstawiane?
Jakie jest ich pochodzenie i czy rozwijają się w miarę rozwoju historii?
Jakie cechy autor nadaje każdej postaci - czy są skąpe, czy hojne?
Pomocne i miłe?
Mądrę czy trochę głupawe?

To, jak zdefiniowano postacie nadaje ton całemu dziele.

Porównaj ton Ślubów panieńskich Aleksandra Fredry oraz jego beztroskie przekomarzanie się i dwuznaczność z Przedwiośniem Żeromskiego, opowieścią o dojrzewaniu, pełną symboliki i poważnych tonów.

Być może najlepszą wskazówką do analizy polskich tekstów literackich jest przeczytanie ich dwa razy: raz dla odbioru emocjonalnego i raz dla dekonstrukcji i identyfikacji wszystkich elementów tekstu. Wymieniliśmy więcej wskazówek, które pomogą Ci analizować teksty literatury polskiej w osobnym artykule.

Jak napisać wypracowanie z języka polskiego

Zwykle pisanie jest twórczym przedsięwzięciem. Nawet jeśli piszesz pracę naukową, musisz wykazać się kreatywnością, aby Twoja praca wyróżniała się spośród wszystkich innych prac, ocenianych przez Twoich nauczycieli.

Jakże motywującym czynnikiem może być ta myśl!

To prawda, że podczas pisania wypracowania z literatury będziesz musiał spełnić kilka wymagań, więc porozmawiajmy o tych elementach konstrukcyjnych.

Zasadniczo napiszesz coś, co w niektórych kręgach jest znane jako rozprawka2, która będzie się składać z części. Oto one:

  • wstęp,
  • rozwinięcie (seria argumentów i przykładów potwierdzających),
  • zakończenie.
Umiesz odpowiednio przygotować argumenty i przykłady? | źródło: YouTube - Ania Kubica

We wstępie powinieneś zawrzeć imię i nazwisko autora oraz tytuł analizowanego tekstu, wspomnianego w poleceniu do wypracowania.

Na przykład, jeśli polecenie porusza kilka motywów w dziele, np. jak zmienia się główny bohater i jak autor używa języka, aby nadać ton, Twoje wprowadzenie może zaczynać się mniej więcej tak: „W powieści autora „X” głównymi motywami są chciwość, ambicja i żal. Widzimy je na drodze... itd.”

Następne akapity omawiają odpowiednio motywy, rozwój postaci i ton tekstu... lub dowolne elementy, na których opiera się Twoje pytanie.

Gdy zaczniesz każdy nowy akapit, pierwsze zdanie będzie argumentem, a pozostała część tego akapitu będzie składać się z powodów – dowodów potwierdzających Twoje przekonanie, że to oświadczenie jest prawdziwe.

Oto wskazówka dla profesjonalistów w pisaniu wypracowań: niech ostatnie zdanie każdego akapitu prowadzi do argumentu następnego akapitu. Inne przydatne wskazówki można znaleźć w artykule na temat kompozycji wypracowań z języka polskiego.

Wypracowania literackie na poziomie egzaminu ósmoklasisty są stosunkowo łatwe do zaplanowania, ponieważ polecenia mówią, o czym pisać i w jakiej kolejności. Studenci uniwersytetów nie mają tyle szczęścia. Zwykle muszą stawiać własne tezy i o nich pisać.

Ludzie przy stole, podniesione ręce, kciuk w górę.
Kolejnym dobrym pomysłem na naukę, zaraz po mapie myśli tekstów literackich, jest burza mózgów w grupie rówieśniczej. | źródło: Unsplash - Look Studio

Jak powtarzać materiał z literatury polskiej?

Niektóre teksty literackie zapadają w pamięć tak bardzo, że przy każdej okazji można je szczegółowo objaśnić. Jednak jak dobrze pamiętasz każdy aspekt tych tekstów? Czy mógłbyś, gdy zostaniesz o to poproszony, odpowiedzieć na ukierunkowane pytania – co jeśli dotyczą one części historii, które nie przypadły Ci do gustu?

Mamy nadzieję, że czytasz literaturę polską, ponieważ naprawdę cenisz teksty literackie. Ponieważ uwielbiasz czytać i dostrzegasz wartość zaglądania do historii w celu znalezienia odpowiedzi na przyszłość.

Wszystko to świetnie, ale niestety musisz jeszcze udowodnić, że nabyłeś umiejętności, których nauczyłeś się w szkole. Najlepszym sposobem na osiągnięcie tego jest skuteczna powtórka materiału, aby móc zdać egzaminy z języka polskiego.

Jak zatem najlepiej powtarzać materiał?

Oprócz przeczytania każdego dzieła literackiego wymienionego na liście lektur, musisz je zdekonstruować, wymienić różne elementy i zbudować satysfakcjonującą narrację, która pokaże, że naprawdę znasz znaczenie tej historii. Mapy myśli, fiszki – a nawet robienie notatek to świetne narzędzia do powtórek. Mógłbyś dołączyć do grupy rówieśniczej lub sam taką stworzyć, jeśli jeszcze nie istnieje. Możesz porozmawiać ze znajomymi lub, jeśli nie chcą rozmawiać o literaturze i jej wpływie na nich, zaangażować korepetycje z polskiego.

To tylko kilka sposobów, na jakie możesz powtarzać wiadomości z literatury polskiej przed egzaminem; wymieniliśmy kilka innych metod powtórki materiału w osobnym artykule.

Powodzenia!

Źródła

  1. Lektury które możesz mieć zawsze przy sobie, https://lektury.gov.pl/
  2. Uczymy się redagować rozprawkę, https://zpe.gov.pl/a/uczymy-sie-redagowac-rozprawke/D15DhMrTO

Lubisz ten artykuł? Oceń nas!

5,00 (1 ocen(y))
Loading...

Marta Pniewska

Pozytywnie zakręcona idealistka. Straszna psiara i wielbicielka gier planszowych. Fascynatka lingwistyki, kreatywnego myślenia i samorozwoju.