Jeśli chodzi o pisanie wypracowań, większość uczniów przynależy do jednego z dwóch obozów. Jedna strona nie cierpi, brzydzi się, nienawidzi i gardzi samą myślą o pisaniu wypracowania.

Dla drugiej pisemne wyrażanie pomysłów jest wyzwaniem, poszukiwanie nowych informacji na poparcie swoich tez jest pouczające, a pełne wykorzystanie umiejętności językowych inspirujące. Jedyną rzeczą, nad którą ta strona ubolewa, jest limit czasowy. Jak w maksymalnie 210 minut przekazać wszystko, co się chce powiedzieć na dany temat?

Bez względu na to, do której z tych dwóch grup należysz, lub jeśli należysz do mniejszości uczniów, którzy lubią pisać wypracowania, ale tylko na temat, który im się podoba, Superprof dostarczy wskazówek, jak napisać najlepsze wypracowanie na maturze z języka polskiego na poziomie rozszerzonym.

Dostępni najlepsi nauczyciele języka polskiego
Izabela
5
5 (37 ocen(y))
Izabela
180 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Martyna
5
5 (10 ocen(y))
Martyna
100 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Aneta
5
5 (9 ocen(y))
Aneta
120 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Marek
5
5 (22 ocen(y))
Marek
100 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Radosława
5
5 (15 ocen(y))
Radosława
32 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Katarzyna
5
5 (22 ocen(y))
Katarzyna
150 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Anna
5
5 (31 ocen(y))
Anna
80 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Jarosław
4,9
4,9 (15 ocen(y))
Jarosław
200 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Izabela
5
5 (37 ocen(y))
Izabela
180 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Martyna
5
5 (10 ocen(y))
Martyna
100 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Aneta
5
5 (9 ocen(y))
Aneta
120 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Marek
5
5 (22 ocen(y))
Marek
100 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Radosława
5
5 (15 ocen(y))
Radosława
32 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Katarzyna
5
5 (22 ocen(y))
Katarzyna
150 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Anna
5
5 (31 ocen(y))
Anna
80 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Jarosław
4,9
4,9 (15 ocen(y))
Jarosław
200 zł
/zł/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Zaczynajmy

Forma wypracowania maturalnego na polskim rozszerzonym

Mimo że treść zadania na rozszerzonej maturze z języka polskiego nie narzuca konkretnej formy wypowiedzi pisemnej, formy wypracowania, które najlepiej radzą sobie z wyczerpaniem tematu, są rozprawka i esej.

Rodzaje rozprawek na maturę z polskiego na poziomie rozszerzonym

Każda rozprawka, niezależnie od rodzaju, musi składać się z trzech części:

Wstęp

Przedstawienie tematu.

Rozwinięcie

Zbiór argumentów potwierdzających bądź przeczących tematowi wypracowania.

Zakończenie

Podsumowanie argumentacji i wyraźne ustosunkowanie się do tematu wypracowania.

find_in_page
Rozprawka dedukcyjna

👉 We wstępie rozprawki dedukcyjnej przedstawiasz jej temat jako tezę, o której jesteś przekonany.
👆 W rozwinięciu wymieniasz argumenty potwierdzające Twój punkt widzenia.
👍 W zakończeniu potwierdzasz słuszność swojej perspektywy.

input
Rozprawka indukcyjna

🤔 Rozprawkę indukcyjną zaczynasz od postawienia hipotezy opartej o temat, we wstępie pracy pisemnej.
🤨 Kolejnym krokiem jest przedstawienie argumentów za i przeciw twierdzeniu hipotetycznemu.
😁 W zakończeniu przeprowadzasz analizę argumentów i określasz swoje stanowisko w stosunku do hipotezy, przekształcając ją w tezę, czyli stwierdzenie, którego jesteś pewien.

Specjalne korepetycje z polskiego do matury na Superprof to dobry pomysł na przygotowanie się do egzaminu.

Rodzaje esejów na maturze z rozszerzonego polskiego

Esej, w odróżnieniu od rozprawki, nie opiera się na argumentacji i stawianiu wniosku. Forma eseju jest zbliżona bardziej do utworu publicystycznego, w którym autor podchodzi do tematu z subiektywnej perspektywy, niekoniecznie wyrażając stanowcze opinie, a raczej wyrażając refleksję na podany temat, poprzez budowanie kontekstu zawartego w treści badania.

Różowy długopis, fioletowy długopis.
Temat wypracowania i utwory, które powinien zawierać, znajdziesz na arkuszu egzaminacyjnym. | źródło: Unsplash - Mediamodifier

Esej refleksyjny

Esej refleksyjny jest bardziej osobisty; wzywa Cię do zastanowienia się nad jakimś doświadczeniem lub tematem i wyrażenia swojego zdania na ten temat. Aby to zrobić, będziesz czerpać ze swoich myśli i uczuć, zarówno w momencie doświadczenia, jak i teraz, gdy je przywołujesz.

Szczególnie skuteczną techniką w przypadku tego typu eseju jest opisanie zdarzenia, doświadczenia lub obiektu w kategoriach rzeczowych, a następnie przejście na bardziej emocjonalny ton, gdy zastanawiasz się nad swoimi uczuciami i zachowaniami w wyniku tego doświadczenia.

Esej krytyczny

Ten typ eseju zapewnia analizę, interpretację i ocenę tekstu. Jego podstawową funkcją jest sprawdzenie umiejętności krytycznego myślenia. Oczywiście „krytyczny” nie oznacza, że musisz zamartwiać się problemem aż do śmierci.

Kiedy skończysz recenzję dzieł, które masz poddać krytyce, zatrzymaj się, aby zastanowić się nad motywami literackimi w kontekście teraźniejszości – strata, miłość, moralność i tym podobne. Jak są prezentowane? Jak zmieniają się w miarę rozwoju historii?

Esej perswazyjny

Niektórzy uczniowie twierdzą, że eseje perswazyjne są trudniejsze do napisania, ponieważ próbujesz przekonać czytelnika, że Twoje pomysły są najcenniejsze. Porównaj to z rozprawką, w której wystarczy przedstawić fakty, a zobaczysz, że pisanie perswazyjne jest trudniejsze… ale nie niemożliwe.

Aby uzyskać dobry wynik z tego typu eseju, trzeba dotrzeć do odbiorców na poziomie emocjonalnym, tak aby spojrzeli na temat w nowym świetle lub pomyśleli o nim inaczej. Może to stanowić pewne wyzwanie, ale nie musisz martwić się o stan emocjonalny egzaminatora, o ile uwzględnisz w tekście odpowiednie elementy.

Żarówka na kolorowym tle.
Uporządkuj swoje pomysły, a następnie przedstaw temat i skorzystaj z podobnych przykładów, aby je podkreślić. | źródło: Unsplash - Joshua Kettle

Najlepsze eseje perswazyjne są wynikiem intensywnego myślenia i burzy mózgów. Jeżeli w Twojej klasie lub grupie rówieśniczej możliwe są takie dyskusje, powinieneś ćwiczyć taki sposób budowania tekstu. Kiedy już będziesz mieć kilka dobrych pomysłów, zastanów się, w jaki sposób zaprezentujesz je w najbardziej wyrazisty sposób.

Niezależnie od tego, czy zdecydowałeś się na rozszerzoną maturę z polskiego, czy nie, powinieneś wiedzieć, jak napisać każdy rodzaj wypowiedzi pisemnej. Dlatego dobrym pomysłem jest rozwinięcie solidnych umiejętności; aby umieć przelewać swoje myśli i pomysły na papier w logiczny i czytelny sposób.

Przenieś swoje wypracowania na wyższy poziom, wybierając korepetycje z języka polskiego. Wpisz np. korepetycje j polski Warszawa w wyszukiwarkę Superprof.

Co się pisze na maturze rozszerzonej z polskiego?

Niezależnie od tego, czy wolisz rozprawki, czy eseje, pisanie może być wyzwaniem. Na szczęście lekcje polskiego, dostarczają kilka wskazówek. Niektórzy twierdzą, że jest ich za mało...

W końcu jak uczeń, kto nie lubi pisać, ma nagle wyczarować setki słów, tak aby spasowały w spójną całość i przekazały to, co chce powiedzieć?

Skup się na tekstach, o których masz pisać. Prawdopodobnie miałeś czas, aby przeprowadzić analizę lektur pod różnym kątem i zrozumieć tekst, czy to prozy, poezji, czy dramatu.

chrome_reader_mode
Najważniejsze:

Końcową wypowiedź opierasz o brudnopis.

Nie musisz od razu na czysto wyprodukować doskonałej wypowiedzi pisemnej. Zacznij od zbudowania dobrej struktury dla planowanego tekstu.

Jeśli nauczyciel nauczył Cię, jak używać mapy myśli do krytycznego czytania, nie powinieneś mieć problemu z wyodrębnieniem elementów utworu, o którym piszesz. Jeśli nauczyciel nie pokazał Ci, jak pomocne mogą być mapy myśli w konstruowaniu wypracowania, możesz o nie zapytać lub po prostu odkryć je samodzielnie.

Kiedy już wyodrębnisz i zapiszesz różne elementy dzieła, pisanie o nim będzie bardzo proste.

Dobrze napisany, przemyślane wypracowanie to tylko jedna część Twojej znajomości języka polskiego; dowiedz się więcej w naszym kolejnym artykule.

Kobieta czytająca książkę, siedząca na książkach, kolorowe koła.
Mapa myśli pomaga organizować informacje, dzięki czemu można z łatwością do nich zajrzeć później. | źródło: Pixabay - Alexandra_Koch

Struktura wypracowania maturalnego

Bez względu na rodzaj tekstu, jaki masz za zadanie napisać, typowe zadania maturalne są bardzo szczegółowe. Zwykle składają się z podobnych aspektów, co oznacza, że będziesz czerpać informacje z określonych kategorii map myśli.

Te aspekty to:

Problematyka: jakie motywy są rozwijane i badane?
Charakterystyka bohaterów: co motywuje bohaterów? Co czują i jak się zachowują?
Fabuła: jaka jest sytuacja wyjściowa? Jakie są konflikty i jak je rozwiązywać?
Czas i miejsce akcji: gdzie toczy się narracja? Jaka epoka? Jakie środowisko?
Plan akcji: przebieg historii.
Narracja: czy jest to narracja pierwszoosobowa, czy opowiedziana w trzeciej osobie?
Geneza utworu i gatunek: jak zbudowane jest to dzieło – rozdziały, akty, wersety?
Język reprezentuje różne sposoby, w jakie pisarz przekazuje informacje,
- postać może mówić określonym dialektem lub używać wielu porównań, aby przekazać wysoki poziom wyobraźni

Treść zadania na egzaminie może wymagać wskazania motywów literackich, jakie miały wpływ na głównego bohatera.

Sprawdź przykłady zadań maturalnych na wcześniejszych arkuszach. To da Ci to wyobrażenie o tym, jak wygląda treść zadania na rozszerzonej maturze z polskiego i wskaże, z których kategorii map myśli trzeba skorzystać.

Jeśli treść zadania brzmi:

Realizm i fantastyka.

Rozważ, jaką funkcję pełni przenikanie się konwencji realistycznej i konwencji fantastycznej w tym samym utworze literackim.

Możesz mieć trudności z podjęciem decyzji, na którym motywie skupić się najpierw. Tym bliższym rzeczywistości, czy bardziej fantazyjnym?

Odpowiedź na to pytanie dotyczące struktury eseju jest taka sama: nie ma dobrego sposobu, a nawet preferowanego sposobu. Jednak Twoje przygotowanie do rozszerzonej matury z polskiego powinno dać Ci pomysł, jak zacząć.

Początek wypracowania powinieneś przedstawić utwór, o którym piszesz, jego autora oraz wskazać, na jakich aspektach skupi się dalsza część tekstu. Jest jeszcze jeden element, który należy uwzględnić we właściwym wstępie wypracowania; porozmawiamy o tym w następnym akapicie.

Korepetytorzy języka polskiego mają wiedzę i doświadczenie niezbędne, aby nie tylko pomóc Ci w zrozumieniu zasad pisania wypracowań, ale także poprowadzić Cię w skomplikowanym procesie nakreślania i rozwijania mocnych i przekonujących argumentów. Język polski online to wygodna forma nauki.

Układanka z fragmentami nieba, niebieskie puzzle.
Zanim zaczniesz komponować swoje wypracowanie, musisz uporządkować swoje myśli. | źródło: Unsplash - Jason Leung

Wskazówki do dobrego wypracowania maturalnego

Przygotowanie do matury z języka polskiego na poziomie rozszerzonym wymaga dużo praktyki pisemnej.

Powyżej wymieniliśmy kilka wskazówek i rzeczy, na które należy zwrócić uwagę na egzaminie. Porozmawiajmy teraz o najważniejszym aspekcie każdego egzaminu pisemnego: jak podchodzisz do tematu pytania.

Wypracowanie z perspektywy ucznia. | źródło: YouTube - puchacz

Możesz pomyśleć, że umieszczanie w akapicie wprowadzającym tych samych słów, których używa pytanie, jest zbędne, ale to jest dokładnie przepis na sukces.

Wróćmy do naszego przykładu powyżej, ten, który pyta o konwencje.

W części początkowej wypracowania zamieść nazwę wybranego tekstu i jego autora, ale co ważniejsze, odnieś się do treści zadania, przy użyciu tych samych słów.

Na zakończenie tego artykułu, Superprof przedstawi najlepsze wskazówki dla uczniów, którzy muszą skonstruować przekonującą argumentację.

Zanim będziesz mógł pisać z jakimkolwiek autorytetem, musisz przeczytać lektury zawarte w podstawie programowej Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. Jeśli minęło trochę czasu od przeczytania konkretnych pozycji, rozważ przeczytanie ich jeszcze raz.
Czytając, zbuduj swoją mapę myśli - pamiętaj o rozwinięciu wszystkich siedmiu aspektów.
Kiedy już skończysz czytać, a mapa będzie tak szczegółowa, jak to tylko możliwe, rozważ pytanie, które mogą pojawić się na egzaminie. Przygotowując wstęp, pamiętaj o podaniu autora i tytułu ocenianej pracy, a przede wszystkim odwołaj się do zadania.
Buduj swoje argumenty, przechodząc od najbardziej do najmniej przekonującego, najbardziej do najmniej odpowiedniego.
Kończąc swoje wypracowanie, podsumuj swoje argumenty. Czy zrobisz to w odwrotnej kolejności – ostatni punkt, który wymieniłeś jako pierwszy w podsumowaniu, czy też zastosujesz kolejność, w jakiej są one przedstawione w Twojej pracy, zależy od Ciebie.

Pisanie jest nieodłączną częścią matury z języka polskiego i będzie Ci towarzyszyć również na studiach. Warto zachować ten kompletny przewodnik po wypracowaniach na przyszłość?

Lubisz ten artykuł? Oceń nas!

4,00 (11 ocen(y))
Loading...

Marta Pniewska

Pozytywnie zakręcona idealistka. Straszna psiara i wielbicielka gier planszowych. Fascynatka lingwistyki, kreatywnego myślenia i samorozwoju.