Lata 80. były wspaniałą dekadą dla muzyki, również dla teatru muzycznego. Na myśl przychodzą przeboje tamtych czasów, takie jak „Koty”, „Miss Saigon” i „Klatka wariatek”; inne, które odzwierciedlają zmieniającą się wówczas wrażliwość kulturową, czyli „Dreamgirls” i „Sarafina!”, zostały nawet sfilmowane.

Co łączy musical Chess, czyli Szachy, z flagowymi tytułami?

Można doszukać się w nim elementów Miss Saigon i istotnych nawiązań do Kotów. Choć trudno w to uwierzyć, Szachy mają również subtelna więź z Klatką.

Wybierz się w muzyczną podróż z Superprof, by połączyć różne wątki musicali z lat 80. i uzyskać pełny obraz tamtych czasów. Jeśli chcesz rozpocząć przygodę ze szachami od podstaw, warto sprawdzić ofertę szachy nauka gry dla dzieci.

Dostępni najlepsi nauczyciele gry w szachy
Hubert
5
5 (27 ocen(y))
Hubert
70 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Szymon
5
5 (34 ocen(y))
Szymon
100 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Jarosław
5
5 (116 ocen(y))
Jarosław
90 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Bartosz
5
5 (31 ocen(y))
Bartosz
80 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Aleksandra
5
5 (39 ocen(y))
Aleksandra
80 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Anna
5
5 (15 ocen(y))
Anna
80 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Kacper
5
5 (22 ocen(y))
Kacper
70 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Franciszek
5
5 (31 ocen(y))
Franciszek
110 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Hubert
5
5 (27 ocen(y))
Hubert
70 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Szymon
5
5 (34 ocen(y))
Szymon
100 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Jarosław
5
5 (116 ocen(y))
Jarosław
90 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Bartosz
5
5 (31 ocen(y))
Bartosz
80 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Aleksandra
5
5 (39 ocen(y))
Aleksandra
80 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Anna
5
5 (15 ocen(y))
Anna
80 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Kacper
5
5 (22 ocen(y))
Kacper
70 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Franciszek
5
5 (31 ocen(y))
Franciszek
110 zł
/h
Gift icon
1-sza lekcja za darmo!
Zaczynajmy

Fabuła musicalu Szachy

Co łączy zimną wojnę, zakazaną miłość i szachy? Musical!

Mimo że zimna wojna osiągnęła apogeum, Międzynarodowa Federacja Szachowa nadal chętnie przyjmuje Sowietów. Czy nie zdają sobie sprawy, że zapraszanie Sowietów do gry jedynie utwierdza ich reżim? Mimo wszystko Mistrzostwa Świata w Szachach muszą się odbyć; w tym roku odbędą się we Włoszech, czyli na terytorium neutralnym zarówno dla groźnych Sowietów, jak i aroganckich Amerykanów.

Wkrótce na scenę wchodzą szachiści. Swoje prywatne motywy maskują za sprawą intryg i pozornie prawdziwej wrogości.

Złota i srebrna figura szachowa na drewnianej szachownicy.
Na koniec każda szachista zdaje sobie sprawę, że był tylko pionkiem w większej grze politycznej. | źródło: Unsplash - servet photograph

Amerykański i obecny Mistrz świata w szachach Freddie chce więcej pieniędzy i uznania. Jego radziecki rywal, Anatolij, jest szachowym purystą i nie chce stosować żadnych nieuczciwych taktyk, które mogłyby zapewnić mu zwycięstwo.

W dziwnym obrocie spraw, podstępna taktyka staje się kluczowym punktem fabuły. Zupełnie przypadkiem Anatolij zakochuje się we Florence, asystentce (i prawdopodobnej kochance) Freddiego - dokładnie ten sam podstęp, który zasugerował mu asystent Anatolija, Molokov. Freddie, widząc Florence i Anatolija obejmujących się, wybucha zazdrością i wściekłością.

Tak jak przewidział Molokov, Freddie nie był w stanie skupić się na grze.

Zwycięzca bierze wszystko gdy turniej się kończy: Freddie musi oddać swój tytuł i ukochaną w ręce Anatolija. Następnie gracz radziecki potęguje swoje zwycięstwo, zdradzając kraj i uwalniając się od uciskowego reżimu panującego w jego ojczyźnie. Nie wiadomo jeszcze, czy zostawił żonę i dzieci.

Freddie i Anatolij (z Florence) spotykają się ponownie w Bangkoku. Anatolij jest tam, aby bronić swojego tytułu ale Freddie pracuje jako komentator medialny relacjonujący rozgrywki. Dla doskonalenia swojej gry warto rozważyć korepetycje szachy.

Misją Amerykanina jest upokorzenie dawnego rywala. Freddie otrzymuje polecenie upokorzenia Anatolija na wizji, Molokov planuje nagłe pojawienie się Swietłany, porzuconej żony Anatolija... a wszystko to ma na celu zdestabilizowanie obecnego mistrza świata w szachach. Anatolij pozostaje jednak szachowym purystą i nie wdaje się w manipulacje.

Czarno-biały obraz przedstawiający Bobby'ego Fischera patrzącego na figury szachowe na szachownicy.
Na długo przed swoim starciem ze Spasskim Bobby Fischer zdobywał doświadczenie, grając w szachy z radzieckimi przeciwnikami. | źródło: Visualhunt - Abode of Chaos

Wtedy sytuacja się zmienia.

Kobiety nawiązują więź, a Florence wyznaje, że bez względu na to, jak bardzo ona i Anatolij do siebie pasują, powinien on wrócić do Swietłany. Freddie w końcu odkłada na bok wrogość do byłego rywala i wskazuje Anatolijowi błędy w strategii przeciwnika.

Anatolijowi udaje się obronić tytuł i wrócić do Związku Radzieckiego ze Swietłaną u boku... ale musical Chess zawiera jeszcze jedną zdradę.

Już na początku dowiadujemy się, że ojciec Florence został prawdopodobnie schwytany przez Sowietów w czasie Rewolucji węgierskiej.

Zaginięcie ojca jest bolesnym punktem opowieści, który Freddie wykorzystuje już na początku, gdy są razem. Pod koniec mistrzostw Florence odkrywa, że jej chęć dowiedzenia się, gdzie znajduje się jej ojciec – a nawet czy jeszcze żyje – została wykorzystana przeciwko niej, aby zmusić mistrza świata w szachach, Anatolija, do powrotu do ojczyzny.

Zakończenie musicalu przypomina o tym, że sztuka naśladuje życie, a szachy i sztuka to doskonałe połączenie.

Wrażenia z musicalu Szachy

Szachy to niezaprzeczalnie lata 80. – począwszy od partytury, a skończywszy na przeplatających się historiach. Nadal jednak zachowują ponadczasowy styl, ponieważ w swej istocie opowiadają o romansie, zdradzie i męce młodości.

Mimo że Freddie to główna postać, niewiele się o nim dowiadujemy. Tylko rozdzierająca serce piosenka, którą Freddie śpiewa po tym, jak Florence go opuszcza, Pity the Child, daje do zrozumienia, że jego wychowanie nie było zbyt wzorowe – a wręcz, że chłód, jaki odczuwali wobec niego jego rodzice, sprawił, że stał się osobą tak wściekłą i agresywną.

Jednak w przeciwieństwie do serialu Gambit królowej, ani trauma z dzieciństwa Freddiego, ani radzieckie osiągnięcia szachowe nie stanowią siły napędowej fabuły. Co zatem jest jego siłą napędową?

Plakat rozgrywki szachowej między Fischerem i Spasskym ze zdjęciami graczy.
Rozgrywka szachowa między Fischerem i Spasskim była wielkim wydarzeniem. | źródło: Visualhunt - samhsloan@gmail.com

W latach 80. świat szachów wciąż był wstrząśnięty zaskakującym zwycięstwem Bobby'ego Fischera nad Borysem Spasskim (w 1972 r.).

W tym czasie Spasski był Mistrzem świata w szachach a Fischer, mający zaledwie 29 lat, był wciąż uważany za zbyt młodego, by stawić czoła takiemu szachowemu gigantowi.

Ich mecz był promowany jako zimnowojenna konfrontacja między USA i ZSRR, symboliczna walka na śmierć i życie o dominację między supermocarstwami politycznymi wskazując, że chęć zniszczenia Sowietów w ten czy inny sposób była żywa i silna. I to przeniosło się do realnego świata.

W czasie, gdy powstał musical Chess, napięcie związane z zimną wojną było wciąż wysokie. Amerykański prezydent Ronald Reagan propagował swój program antykomunistyczny, który później stał się znany jako Doktryna Reagana.

Te napięcia i pasja do szachów w rozgrywce Fischer-Spasski, w połączeniu z jeszcze jednym czynnikiem - głośną rywalizacją dwóch arcymistrzów szachowych, zakończyły się wspaniałym widowiskiem scenicznym z oszałamiającą muzyką i niezapomnianymi występami.

Skąd pomysł na musical Szachy?

Tim Rice, wciąż rozkoszując się sukcesem Evity, chciał stworzyć musical o zimnej wojnie. Niestety on i jego wieloletni współpracownik, Andre Lloyd Webber, nie dali rady wymyślić historii na miarę hitu, więc projekt odłożyli na później.

Nie oznacza to, że Sir Rice zrezygnował z tego pomysłu; po prostu musiał znaleźć punkt zaczepienia, wokół którego mógłby zbudować historię. Znalazł go w szachowym meczu stulecia, rozgrywce Fischera i Spasskiego z 1972 r., ale to nie sedno szachów było inspiracją. Natchnęła go polityka stojąca za meczem.

Teraz gdy był gotowy zabrać się do pracy nad tym nowym, wielkim pomysłem, jego współpracownik w pełni oddany był tworzeniu Kotów. Więc zwrócił się o pomoc do kreatywnej części zespółu ABBA, którą stanowili Björn Ulvaeus i Benny Anderssen. Ponieważ Szwedzi poszukiwali nowego projektu, nad którym mogliby pracować, chętnie przyjęli ofertę. Tak rozpoczęło się ich partnerstwo transatlantyckie.

Spotkali się raz, w 1981 roku, aby omówić koncepcję i dalszy rozwój historii. Na tej podstawie Ulvaeus i Anderssen układali utwory, do których Sir Rice pisał teksty.

headset
Po około 18 miesiącach takich rozmów zespół przygotował piosenki dla następujących postaci:

🚶‍♂️ Freddie: Pity the Child, One Night in Bangkok
💃 Florence: Heaven Help my Heart, Nobody's Side
🕺 Anatolij: Anthem
👯‍♂️ Duety:
👥 Florence i Freddie: The American and Florence, Florence Quits
👭 Florence i Swietłana: I Know Him So Well
👫 Florence i Anatolij: Mountain Duet, Argument

Oprócz tego w musicalu Szachy jest wiele piosenek śpiewanych przez więcej niż dwie postacie, np. Endgame, śpiewany przez Florence, Anatolija, Freddiego i Swietłanę. Cały zespół również się przyłącza.

Jeśli tytuły tych piosenek brzmią znajomo, to prawdopodobnie dlatego, że słyszałeś je w radiu. Zespół produkcyjny zdecydował się wypuścić album koncepcyjny, aby zebrać fundusze na produkcję (i obejrzeć pokaz przedpremierowy).

One Night in Bangkok stał się hitem numer jeden dla Murraya Heada, który w oryginalnej obsadzie gra Freddiego, a I Know Him So Well to popisowa piosenka Elaine Paige (Florence). | źródło: YouTube - ChessVEVO

Mimo że musical opowiada o szachach i zimnej wojnie, główna bohaterka to Florence.

Przypisy z musicalu Szachy

Mając tak utalentowanych aktorów i tak dobrą promocję, trudno było sobie wyobrazić porażkę. Premiera musicalu Szachy odbyła się w 1986 roku na West Endzie w Londynie, zyskując duże uznanie i nominacje podczas ceremonii wręczenia nagród Lawrence Olivier Awards w kategoriach: Najlepszy Nowy Musical i Najlepsze Wykonanie Główne (Mężczyzny i Kobiety) w Musicalu. Odgrywano go przez kolejne trzy lata.

Ellaine Paige w czarnej sukience na scenie oświetlonej na fioletowo.
Ellaine Paige to najlepsza Florence! | źródło: Visualhunt - The Drama League

Wykorzystując sukces na West Endzie, przedstawienie zyskało rozgłos na całym świecie: wystawiano je w USA, Norwegii, Szwecji, Japonii, Rosji, Australii...

Polską adaptację musicalu Szachy można było zobaczyć w roku 2000 w Teatrze Muzycznym w Gdyni im. Danuty Baduszkowej.

Niektórzy twierdzą, że Chess musical to bałagan: jest w nim zbyt wiele wątków fabularnych i zbyt wiele rozbieżnych elementów, by spektakl muzyczny był spójny.

Mogą mieć na myśli Broadwayową adaptację Szachów, produkcję, która tak bardzo zmieniła oryginalną fabułę, że subtelne wątki nagle straciły sens.

A Broadway odmówił zatrudnienia Elaine Paige! Prawdopodobnie wynikało to z faktu, że umowa zobowiązywała ich do zatrudnienia lokalnych talentów, ale mimo wszystko: Elaine Paige JEST Florence. Jej interpretacja tej roli i potężny głos nadają jej życie, czego nie potrafi żadna inna aktorka, w tym laureatka nagrody Tony, Idina Menzel.

Zresztą posłuchajcie sami! Jakaś dobra dusza wrzuciła utwory oryginalnej produkcji z West Endu na YouTube. Nawet archaiczny system dźwiękowy nie zagłuszy tych wspaniałych głosów. | źródło: YouTube - AllyHouse86 (złożenie playlisty: domramalaja)
Ellaine Paige to najlepsza Florence! | źródło: Visualhunt - The Drama League

A piosenki! Od hipster-popowego utworu One Night in Bangkok do smutnego I Know Him So Well – piosenki, którą coverowali wszyscy, od Whitney Houston po Barbrę Streisand... i kto mógłby zapomnieć, kiedy w końcu spełniło się marzenie Susan Boyle o śpiewaniu z Elaine Paige? A jaką piosenkę razem zaśpiewały?

Zwróć uwagę, że nie bez powodu wspomnieliśmy o ABBIE wcześniej w tekście, to było zamierzone.

Utwór pod tytułem Anthem z musicalu Szachy wykorzystuje taką samą strukturę akordów gitarowych jak piosenka Our Last Summer zespołu ABBA. Ma w sobie ten sam melancholijny ton. A Anatolij śpiewający o budowaniu granicy wokół swojego serca? Nie szukaj dalej niż tekst piosenki The Winner Takes it All.

Czy to nie dziwne, że ludzie określają Mamma Mia jako pierwszy musical zespołu ABBA?

Teraz odwiedź ciekawy świat obrazów, których tematem są szachy... Czyż nauka gry w szachy nie stała się nagle pociągający pomysłem? Dla entuzjastów, którzy chcą rozwijać swoje umiejętności w elastyczny sposób, polecamy szachy nauka online.

Lubisz ten artykuł? Oceń nas!

5,00 (2 ocen(y))
Loading...

Marta Pniewska

Pozytywnie zakręcona idealistka. Straszna psiara i wielbicielka gier planszowych. Fascynatka lingwistyki, kreatywnego myślenia i samorozwoju.

>
Zostaw nam komentarz