Odmiana czasowników francuskich - przewodnik

Dostępni najlepsi nauczyciele języka francuskiego

Zaczynajmy

Czasowniki w różnych czasach oraz ich konstrukcja

Poniżej znajduje się wyjaśnienie zasad gramatycznych stojących za czasownikami.

Czasy proste: teraźniejszy prosty (présent simple), przeszły prosty (passé simple) i przyszły prosty (futur simple)

Czasy proste są tworzone bez czasownika posiłkowego: końcówka jest dołączona do rdzenia czasownika.

Czas teraźniejszy

Opisuje akcję, która aktualnie ma miejsce, lub która zwykle ma miejsce w regularnych odstępach czasu lub przez cały czas, lub przysłowia, które mają ogólne zastosowanie.

Je mange en ce moment.

Je mange un croissant tous les matins.

Je bois du café toute la journée.

Les jours se suivent et ne se ressemblent pas

Właśnie jem.

Codziennie rano jem rogalika.

Cały dzień piję kawę.

Francuskie przysłowie: jeden dzień następuje po drugim i żaden nie jest podobny do drugiego – innymi słowy, każdy dzień przynosi coś nowego.

Czas przeszły prosty

Opisuje punktową czynność, która miała miejsce w przeszłości.

Je mangeai très bien hier soir.

Tu jetas ta pelure de banane sur le sol. Alice glissa dessus.

Dobrze wczoraj jadłem.

Rzuciłeś skórkę od banana na podłogę. Alicja poślizgnęła się na niej.

Imparfait

Czas niedokonany, który opisuje działanie, które trwało lub powtarzało się w przeszłości, działanie, które miało miejsce w tym samym czasie, co inne, oraz przypuszczenia. W niektórych przypadkach jest podobny do angielskiego czasu past continuous.

Au Moyen Âge, on tissait son drap soi-même.

L’année dernière, nous mangions au restaurant tous les vendredi.

Jean racontait sa journée alors que Marie faisait la vaiselle.

Moi, Monsieur, si j’avais un tel nez…

W średniowieczu ludzie tkali własny materiał.

W zeszłym roku w każdy piątek jedliśmy w restauracji.

Jean opowiedział o swoim dniu, kiedy Marie zmywała naczynia.

Ja, proszę pana, gdybym miał taki nos… ( Edmond Rostand, „Cyrano de Bergerac”).

Czas przyszły prosty

Odnosi się do przyszłego działania, które się wydarzy lub powinno się wydarzyć. Zauważ, że dodaje się -er- między rdzeniem czasownika a końcówką w obu typach czasowników regularnych i wielu nieregularnych.

Demain, je mangerais Chinois.

Dans deux ans, je déménagerais en Angleterre.

Jutro zjem chińszczyznę.

Za dwa lata przeniosę się do Anglii.

Kiedy Passé Composé a kiedy Imparfait ? Lekcja francuskiego | źródło: YouTube - Francuska Literka

Czasy posiłkowe

Czas przeszły prosty jest rzadko używany w mówionym języku francuskim.

Zamiast tego używa się „passé composé”, aby wyrazić większość przeszłych działań.

Składa się z czasownika posiłkowego w czasie teraźniejszym + imiesłów czasu przeszłego:

J’ai très bien mangé hier soir.

Tu as jeté ta pelure de banane sur le sol. Alice a glissé dessus.

Wczoraj zjadłem bardzo dobrze.

Rzuciłeś skórkę od banana. Alicja poślizgnęła się na niej.

Czas plus-que-parfait lub zaprzeszły (pluperfect) służy albo do opisania przeszłej akcji bezpośrednio poprzedzającej inną przeszłą akcję, albo, w niezależnym zdaniu, prostej obserwacji.

Odmieniasz go z czasownikiem posiłkowym w czasie przeszłym niedokonanym + imiesłów czasu przeszłego.

J’avais mangé avant d’aller au cinéma.

L’hiver avait été froid.

Jadłem przed pójściem do kina.

Zima była mroźna.

W gramatyce francuskiej passé anterieur lub przeszły uprzedni służy do opisania przeszłej czynności, która miała miejsce przed inną przeszłą czynnością.

Czasownik w czasie przeszłym jest tworzony za pomocą czasownika posiłkowego w czasie przeszłym prostym + imiesłów czasu przeszłego.

Quand j’eus appris ^{[passé antérieur]} les effets néfastes du café, j’ai commencé ^{[passé composé]} à en boire moins.

Kiedy dowiedziałem się o złych skutkach kawy, zacząłem jej mniej pić.

Futur anterieur to czas przyszły, który pokazuje przyszłą czynność, która ma miejsce przed inną przyszłą czynnością.

est tworzony z czasownikiem posiłkowym w czasie przyszłym prostym + imiesłów czasu przeszłego.

Quand j’aurais fini mes études, j’irais en Angleterre.

Kiedy skończę studia, pojadę do Anglii.

Znajdź nauczyciela w okolicy wpisując np, „korepetycje z francuskiego Kraków” w wyszukiwarkę Superprof.

20 czasowników w 3 czasach | źródło: YouTube - Francuski “Michalina Maria Zalewska” z Michalina

Inne tryby i czasy w języku francuskim

Tryb rozkazujący

Tryb rozkazujący służy do wydawania rozkazów, ważnych porad lub rozwiązań. Ta forma czasownika występuje tylko w drugiej osobie liczby pojedynczej, pierwszej osoby w liczbie mnogiej i drugiej osobie w liczbie mnogiej:

Va chercher ta mère!

Ne mangez pas de champignons vénémeux!

Allons-y!

Idź po swoją matkę!

Nie jedz trujących grzybów!

Chodźmy!

Tryb łączący

Tryb łączący jest używany w zdaniach podrzędnych, które wyrażają nakaz, radę, oczekiwanie, zobowiązanie, strach, ból lub życzenie. Tryb łączący jest często używany z czasownikami modalnymi.

Rodzaje trybów łączących

🇫🇷 Tryb łączący czasu teraźniejszego i tryb łączący niedokonany to proste czasy.
🇫🇷 Tryb łączący przeszły i zaprzeszły to formy czasownika złożonego utworzone z czasownika posiłkowego w trybie łączącym teraźniejszym + imiesłów przeszły (w trybie łączącym przeszłym) oraz czasownik posiłkowy w trybie łączącym niedokonanym + imiesłów przeszły (pluperfect subjective).

J’aimerais que nous ne mangions pas trop tard ce soir.

Nous attendons impatiemment que les voiture volassent.

J’aimerais aller en Angleterre.

Chciałbym, żebyśmy dziś wieczorem nie jedli zbyt późno.

Z niecierpliwością oczekujemy, aż samochody będą mogły latać.

Chciałbym pojechać do Anglii.

Tryby warunkowe

W gramatyce francuskiej tryby warunkowe są używane, gdy działanie jest zależne od innego działania lub jest teoretyczne.

Rodzaje trybów warunkowych

🇫🇷 Czas teraźniejszy warunkowy jest używany, jeśli warunek jest spełniany w teraźniejszości lub przyszłości; przeszły warunkowy, jeśli miał miejsce w przeszłości.
🇫🇷 Istnieją dwa przeszłe czasy warunkowe, ale drugi jest bardzo rzadko używany.
🇫🇷 Pierwszy tworzony jest z czasownikiem posiłkowym w warunkowym czasie teraźniejszym + imiesłów czasu przeszłego „être” (été) + imiesłów czasu przeszłego czasownika.

Moi, monsieur, si j’avais un tel nez, il faudrait sur-le-champ que je me l’amputasse.

Si je n’avais pas pu devenir instituteur, j’aurais été très triste.

Ja, proszę pana, gdybym miał taki nos, musiałbym go od razu amputować. (Edmond Rostand, Cyrano de Bergerac).

Gdybym nie mógł zostać nauczycielem, byłbym bardzo smutny.

Imiesłowy

Imiesłów czasu teraźniejszego zazwyczaj składa się z rdzenia czasownika + -ant. (aime-> aimant; courir-> courant)
Imiesłów czasu przeszłego zazwyczaj składa się z rdzenia czasownika + é lub i ((aimé, fini), chociaż istnieją wyjątki wśród czasowników nieregularnych.